بررسی نقش معنایی پسوند-ی در ز بان فارسی

Authors

ابراهیم مرادی

غلامحسین کریمی دوستان

abstract

این مقاله به بررسی نقش معنایی پسوند-ی در چارچوب نظریة نمود معنایی واژی لیبر می پردازد. این نظریه با استفاده از هفت مشخّصة معنایی و یک اصل به نام اصل هم نمایگی، نقش معنایی عناصر واژی و عملکرد آنها را در فرایندهای ترکیب، اشتقاق و تغییر مقوله بررسی می کند. این نظریه برای هر عنصر واژی حتّی وندها هم یک اسکلت معنایی و یک بدنة معنایی در نظر می گیرد. نتیجة حاصل از این بررسی این است که پسوند -ی دو وند هم آوا است که هر کدام یک نقش دارد: اسم سازی و صفت سازی؛ -ی اسم ساز اسکلت معنایی [-مادّه، پویا ([  ]) ] و -ی صفت ساز اسکلت [-مادّه، ([  ]) ] را به اسکلت پایه اضافه می کند. دیگر نقش های منتسب به آنها به دلایل دیگری مانند گسترش معنایی و نیاز دنیای واقعی گویشور به عناصری و نبود وندهای لازم برای ساخت آن عناصر باعث شده که این وند برای این نقش ها هم به کار رود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ساختواژی و معنایی پسوند «-گر» در زبان فارسی

این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...

full text

چندمعنایی پسوند «- انه» فارسی: رویکرد ساختواژۀ ساختی

پژوهش پیش رو، پسوند اشتقاقی «- انه» در زبان فارسی را مورد واکاوی قرار می‌دهد و سویه‌های گوناگون ساختاری و معنایی/ کارکردی آن را بررسی می‌کند. این پژوهش، با رویکردی ساخت‌بنیاد و در چارچوب نظریۀ ساختواژۀ ساختی انجام گرفته که می‌کوشد الگوهای واژه‎سازی را بر پایۀ مفهوم «ساخت» و «طرحواره‌های ساختی» تبیین نماید و روابط پایگانی میان طرحواره‌ها و زیرطرحواره‌ها را به‌گونه‌ای سامان‌مند نشان دهد. داده‌های...

full text

نخستین پیکرۀ نقش های معنایی زبان فارسی

نخستین پیکرۀ نقش های معنایی زبان فارسی که حدود 30.000 جمله از زبان فارسی معاصررا شامل می شود، به صورت دستی برچسب گذاری شده است. این پیکره بر اساس مفهوم نقش هایمعنایی فیلمور، لایه ای از اطلاعات مربوط به رابطۀمحمول ـ موضوعرا به ساخت نحوی پیکرۀ وابستگی اضافه می کند. دراین مجموعه، افعال، اسم های گزاره ای و صفت های گزاره ای به عنوان محمول های جملهدر نظر گرفته شده و بنا بر نوع رویدادشان، در جمله تعیی...

full text

پسوند ( - ه) وندی پرکاربرد در زبان فارسی (رویکردی توصیفی)

چکیده پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعل­­­­­­­ها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغل...

full text

بررسی شبکة معنایی پسوند مکان­ساز «-گاه» با رویکردی شناختی/ حدائق رضایی، عادل رفیعی

بررسی شبکة معنایی پسوند مکان­ساز «-گاه» با رویکردی شناختی   حدائق رضایی[1] عادل رفیعی[2] تاریخ دریافت: 27/9/91                                                                                                    تاریخ تصویب: 26/9/92                                                                                                                         چکیده یکی از پسوندهای مکان­ساز پر­بسامد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی( علمی - پژوهشی)

Publisher: دانشگاه بوعلی سینا

ISSN 2252-0740

volume 1

issue 1 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023